Melanina – czym jest i jaką pełni funkcję w skórze i naszym organizmie?
- mgr Katarzyna Kowal
- 9 lip
- 4 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 12 lip
Melanina to nie tylko pigment odpowiedzialny za kolor naszej skóry, włosów i oczu. To tarcza obronna, która chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, bierze udział w procesach immunologicznych i wpływa na jakość zabiegów medycyny estetycznej – w tym depilacji laserowej. Dlaczego melanina jest tak istotna dla skuteczności i bezpieczeństwa depilacji? Odpowiedź znajdziesz poniżej.
▪️Czym właściwie jest melanina?
Melanina to organiczny związek chemiczny wytwarzany przez melanocyty – wyspecjalizowane komórki znajdujące się w warstwie podstawnej naskórka. Część z tych melanocytów zasiedla także włosy. Produkowana przez nie melanina nie tylko nadaje włosom kolor ale także ochrania włos przed związkami toksycznymi. Kolor włosów zależy od odcienia, rodzaju i ilości występujących w nich melanin. Włosy ciemne, brązowe i czarne posiadają znaczne ilości eumelaniny, natomiast włosy blond i rude zawierają więcej żółto-czerwonej feomelaniny. Jeżeli całkowicie brakuje melanin, włos staje się siwy, wiąże się to ze spadkiem aktywności melanocytów.
We włosach wyróżniamy 2 główne typy melaniny:
Eumelanina – barwnik o kolorze brązowym i czarnym, dominujący u osób o ciemnych włosach, ten rodzaj barwnika pochłania wiązkę lasera więc w tym przypadku depilacja laserowa jest skuteczna.
Feomelanina – o barwie żółto-czerwonej, charakterystyczna dla osób o blond i rudych włosach, ten rodzaj barwnika nie jest w stanie pochłonąć wiązki lasera więc niestety depilacja laserowa nie będzie skuteczna.
Produkcja melaniny (melanogeneza) zależy od czynników genetycznych, hormonalnych oraz środowiskowych, zwłaszcza ekspozycji na światło UV.
▪️ Funkcje melaniny – więcej niż tylko kolor
Melanina nie tylko nadaje kolor naszej skórze ,włosom i oczom. Jej funkcje biologiczne są znacznie szersze:
Głównym zadaniem melanin jest ochrona skóry przed działaniem promieniowania UV oraz eliminacja wolnych rodników, przede wszystkim reaktywnych form tlenu. Ochronna rola melaniny wynika z jej zdolności do rozpraszania i pochłaniania promieniowania UV oraz zamieniania pochłoniętej energii na mniej toksyczną – termiczną, czyli ciepło.
Za funkcje ochronne odpowiada głównie eumelanina, natomiast feomelanina może brać udział w tworzeniu reaktywnych form tlenu pod wpływem promieniowania UV, prowadząc do uszkodzenia komórek. Im więcej melaniny w skórze, tym ciemniejszy jej odcień i lepsza naturalna ochrona przed słońcem.
Odpowiedzią organizmu na działanie promieniowania UV jest produkcja melaniny – pigmentu, który stanowi naturalną barierę ochronną przed skutkami nadmiernej ekspozycji na słońce. W tym miejscu warto wspomnieć jak powstaje opalenizna?Opalanie jest procesem odwracalnym. Opalenizna pojawia się w dwóch etapach.
✔️Pierwszym z nich jest natychmiastowa pigmentacja. Już obecna w skórze melanina ulega procesowi fotooksydacji a melanosomy przemieszczają się z przestrzeni okołojądrowej do obwodowej przestrzeni melanocytów.
Pamiętaj też, że początkowa faza opalania, jeżeli jest nadmiernie przedłużona, prowadzi do uruchomienia mechanizmów zapalnych z zaczerwienieniem, obrzękiem i świądem dlatego też gdy planujesz bardzo długą ekspozycję na słońce stosuj filtry ochronne.
✔️Drugi etap zaczyna się po 2-3 dniach od opalania i jest to tzw. pigmentacja opóźniona. W tej fazie syntetyzowane są nowe ilości melaniny i odbywa się jej dystrybucja w naskórku. Faza ta osiąga swoje maksimum ok. 10 dni po ekspozycji na promieniowanie i utrzymuje się ok. 3-4 tygodnie w zależności od przyjętej dawki promieniowania i indywidualnych predyspozycji genetycznych. Może minąć kilka tygodni albo miesięcy zanim skóra wróci do swojego naturalnego koloru.
Melanina pełni funkcję „naturalnego filtra przeciwsłonecznego” – absorbuje aż do 75% promieniowania UV!
▪️Pozostałe funkcje melaniny, równie ważne
✔️Melanina uczestniczy w odpowiedzi immunologicznej skóry, wspomagając mechanizmy obronne przed drobnoustrojami i czynnikami uszkadzającymi.
✔️Melanina może tworzyć kompleksy z wieloma substancjami chemicznymi, m.in.lekami, mając wpływ na ich skuteczność terapeutyczną oraz toksyczność. Z jednej strony wiązanie substancji leczniczej z pigmentem może osłabiać działania toksyczne leku, z drugiej strony zaś obniża właściwości
farmakodynamiczne oraz powoduje kumulację leku w komórkach zawierających barwnik, zwiększając ryzyko ich uszkodzenia i działań
niepożądanych. Dotyczy to reakcji fototoksycznych gdzie melanina ma zdolność tworzenia kompleksów z antybiotykami z grupy m.in. tetracyklin, sulfonamidów, fluorochinolonów, dlatego podczas stosowania tych substancji zabiegi depilacji laserowej nie są wykonywane.
✔️Melanina pełni także ważną rolę w uchu wewnętrznym, bierze udział w utrzymaniu równowagi i uczestniczy w procesie prawidłowego słyszenia.
✔️Komórki barwnikowe znajdują się również w mózgu. Zlokalizowane są w podpajęczynówce, istocie czarnej oraz miejscu sinawym. Produkują neuromelaninę, która stanowi kompleks eumelaniny nawiniętej na rdzeń utworzony z feomelaniny. Brak neuromelaniny w neuronach dopaminergicznych istoty czarnej jest jedną z przyczyn choroby Parkinsona.
✔️ W sercu, w jego zastawkach i przegrodzie,
melanina prawdopodobnie wiąże reaktywne formy tlenu.
✔️W tkance tłuszczowej osób otyłych synteza melanin stanowi najprawdopodobniej mechanizm zapobiegający sekrecji cytokin prozapalnych.
✔️ W oku bierze udział w procesie widzenia,w jego pigmentacji, ochronie przed promieniowaniem UV, metaboliźmie zewnętrznych segmentów pręcików i retinoidów.
▪️Melanina a depilacja laserowa – co warto wiedzieć?
W kontekście depilacji laserowej melanina pełni kluczową rolę. Dlaczego?
Depilacja laserowa opiera się na zjawisku selektywnej fototermolizy – laser emituje światło o konkretnej długości fali, które jest pochłaniane przez eumelaninę zawartą we włosie. Pochłonięta energia przekształca się w ciepło, które niszczy mieszek włosowy bez uszkadzania otaczających tkanek.
Im więcej melaniny we włosie – tym większa skuteczność zabiegu.
Dlatego najlepsze efekty uzyskuje się u osób z jasną skórą i ciemnym owłosieniem – kontrast ułatwia selektywne działanie lasera.
A co z kolorem skóry?
Czy melanina obecna w naskórku może wpływać na bezpieczeństwo zabiegu? U osób o ciemnej karnacji większa ilość melaniny w skórze zwiększa ryzyko pochłaniania energii przez naskórek, co może prowadzić do:
przegrzania skóry, podrażnień, poparzeń.
Dlatego w profesjonalnych salonach – takich jak nasz – stosujemy nowoczesny laser diodowy o konkretnej długości wiązki pozwalający dostosować zabieg do typu skóry i poziomu melaniny, minimalizując ryzyko działań niepożądanych.
▪️Dlaczego konsultacja przed zabiegiem jest tak ważna?
Każdy Klient ma inny rodzaj skóry i włosów. Dlatego przed rozpoczęciem serii depilacji laserowej przeprowadzamy konsultację, podczas której:
✔️określamy fototyp skóry,
✔️analizujemy strukturę i kolor włosa,
✔️dobieramy odpowiednie parametry zabiegu.
To gwarancja bezpieczeństwa i najlepszych efektów – bez względu na kolor Twojej skóry.
Podsumowanie:
Melanina pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie, nie tylko nadaje barwę włosom, skórze i oczom, ale również chroni komórki przed promieniowaniem UV oraz usuwa
wolne rodniki, będące przyczyną uszkodzenia
komórki.
Melanina odgrywa także decydującą rolę w zabiegach depilacji laserowej. Zrozumienie jej budowy, pozwala przeprowadzić zabieg skutecznie, bezpiecznie i z pełną satysfakcją dla Klienta.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak depilacja laserowa sprawdzi się w Twoim przypadku – umów się na bezpłatną konsultację w naszym salonie. Pomożemy Ci dobrać najlepsze rozwiązanie, dopasowane do Twojej skóry i typu włosa.
Piśmiennictwo:
Rock J., Otręba M., Buszman E.,Wrześniok E., Melanina z melanocytu do keranocytu, czyli jak przebiega transport melaniny w skórze
Łopusiewicz Ł., Lisiecki S., Kosmos, Czarne złoto- melaniny w życiu, 2016 ,Tom 65, strona 621-629
Marczewska D., Przybyło M., Kosmos, Melanocyty-komórki barwnikowe o wielu obliczach, 2013, Tom 62, strona 491-499
Martini M-C. ,Kosmetologia i farmakologia skóry, PZWL
Przydatne! Polecam salon!